Op deze pagina zullen Marthijn Uittenbogaard en Lesley Luijs regelmatig teksten publiceren. De updates van de rechtszaak blijven hier verschijnen.
De eerste bijdrage komt van Marthijn:
Nationalisme (24 november 2023)
Ik heb de neiging om overal met een sociologische blik naar te kijken. Om zo de richting van de maatschappelijke ontwikkelingen te kunnen voorzien. Een goede graadmeter is de mate waarop een maatschappij met het onderwerp bloot en seksualiteit omgaat. Ook iets specifieker kun je homoseksualiteit nemen als lakmoesproef. En de kleding die men draagt: sexy of bedekkend. Alles toegestaan of vele min of meer verplichte kledingdracht.
In films en series zijn de ontwikkelingen van een maatschappij te volgen: veel of weinig geweld, veel of weinig bloot, veel of weinig variatie in de verhaallijnen et cetera.
Daar ga ik het nu allemaal niet over hebben. Nee, ik heb de Top 40 als graadmeter. In de Top 40 kan je het aantal uit de kast zijnde homo’s en lesbo’s tellen. Je kan videoclips analyseren. Maar ik wil het nu specifiek hebben over het nationalisme in onze vaderlandse Top 40. De laatste jaren staan er veel meer Nederlandse artiesten in de Top. Het komt bijna niet meer voor dat dit aantal onder de tien uitkomt. In de jaren 1980 kon je het aantal Nederlandse producties doorgaans op 1 hand tellen. En je hield vaak vingers over. De wereld wordt door het internet eigenlijk kleiner en kleiner. Muziek uit elk deel van de wereld bereikt ons steeds makkelijker.
Toch staat de Top vol met Nederlandse producten (waar natuurlijk goede tussen kúnnen zitten) en daarnaast vaak dertien in een dozijn-liedjes van DJ’s zoals David Guetta (uit Frankrijk) en Calvin Harris (Schotland). Nederlandse DJ’s met elk een hele reeks hits hebben we ook: Tiësto en Martin Garrix om er twee te noemen.
Waarom kiest ons volk zo vaak voor Nederlandse producten. De vraag is of dit zo is. Als je de Streaming Top 40 bekijkt: wat mensen online beluisteren, en die vergelijkt met de Airplay Top 40: wat populaire radiozenders voor de jeugd draaien, dan merk je al grote verschillen. De uiteindelijke Top 40 is een mix tussen de gestreamde liedjes en de op de radio gedraaide liedjes. Wat men op de radio extra veel draait zijn de Nederlandse producten. De band Rondé kan dan weken op 1 staan als meest gedraaid en tegelijkertijd veel lager in de streaminglijst. Hierdoor staat deze artiest artificieel eigenlijk week na week te hoog in de Top 40.
Andere liedjes staan stevast te laag. Liedjes van artiesten die te ‘oud’ zijn. Die draaien ze niet of nauwelijks op jongerenzenders. Madonna en Shakira mogen niet meer. Terwijl het niet alleen oudere mensen zijn die ze downloaden. Ook liedjes buiten de gebruikelijke genres vind je tegenwoordig nauwelijks in de Top 40. Geen reggae, geen hardrock, geen rock (of het moet uit Nederland komen: Di-Rect, Kane).
Soms is een lied al twee maanden eigenlijk een grote hit zoals het nummer People van Libianca, maar omdat de radiozenders het nummer niet draaien komt het niet binnen in de Top 40. Besluit men dan toch maar om dat wat afwijkende nummer te gaan draaien, dan staat die soms in no time hoog in de lijst. People werd alsnog een grote nummer 1 hit.
Onder de lijst van de Top 40 konden mensen online tot een aantal weken terug reageren. Ik las die reacties telkens en altijd zag ik kritiek op de samenstelling van de lijst. Te veel liedjes te hoog vanwege airplay en sommige geen kans wegens nul airplay. Er zijn trouwens ook Nederlandse producten die men juist amper draait, maar die wat streaming juist goed scoren. Dat zijn de zegmaar misdaad-liedjes. Denk aan een artiest als Boef. Hij scoort soms een hit als hij met een andere bekende artiest samen een liedje maakt. Solo boycot men hem vooral, omdat hij naast fans net zo veel mensen heeft die zijn liedjes niet te pruimen vinden: en dat kost luisteraars.
Vroeger – ja ik ben al oud – kocht je een singletje en als veel mensen die single kochten werd het een hit. Na een tijdje had bijna iedereen die het een goed lied vond en die singles koopt, het lied al in zijn of haar bezit. Niemand kocht een single twee keer. Oftewel: het lied ging dalen na een tijdje. Met streamen en airplay blijven liedjes veel langer populair: men blijft een leuk liedje luisteren. De gemiddelde Top 40 van nu is dan ook veel ouder, als je alle weken van noteringen bij elkaar optelt, dan die van in de jaren 1980. Terwijl nummer 1 hits van toen denk ik veel populairder waren dan die van nu.
Mijn favoriete nummer van nu is Si No Estás (als je er niet bent) van Iñigo Quintero uit Spanje. Prachtig nummer. Stond weken op 1 in de sreaminglijst. Maar komt niet voor in de Airplay Top 40. Waardoor dit lied maar net aan bij de bovenste twintig staat in de Top 40. In de reacties onder de Top 40 stonden vaak ook opmerkingen in de trant van: ik denk dat men betaalt om gedraaid te worden op de radio. En dat daarom zoveel Nederlandse artiesten er in staan. Wie weet biedt men andere diensten aan. Maar “ruilseks” is taboe, alleen is de praktijk vaak anders dan de normen naar buiten toe. De mogelijkheid om onder de Top 40 te reageren hebben ze dus afgeschaft. Zelf postte ik geen reacties. Ik las ze slechts.
Kun je afleiden dat Nederland nationalistischer is geworden in vergelijking met enkele decennia terug. Ik denk het wel. Alhoewel het lastig te meten is. Populaire stations draaien veel meer Nederlandse producten dan toen. Wel is het muzieklandschap met internet, Spotify en zo, erg veranderd. Hierdoor is vergelijken lastig.
Van de Top 40 naar de actuele politiek
Arnon Grunberg schreef niet zo lang geleden een stuk waarin hij beargumenteerde blij te zijn met Mark Rutte. Die hield met zijn beleid erger (Wilders) tegen. Hier ben ik het nooit mee eens geweest. Juist opschuiven richting fascisme is gevaarlijk en stopt het fascisme niet, maar voedt het. Fascisten blijven altijd ontevreden. Die paai je niet door ze deels gelijk te geven. Frans Timmermans gaat er alles aan doen om vooral nu onze grondrechten te verdedigen. Nu de PVV van Geert Wilders veruit de grootste partij is geworden. De PvdA heeft al jaren samen met andere zogenaamd beschaafde partijen grondrechten afgeschaft. Vrijheid van vereniging, vrijheid van vergadering, zonder angst je op straat of thuis te kunnen begeven, vrijheid van meningsuiting, democratie (willen “pedopartijen” verbieden), vrijheid van onderwijs. Hij wil dat iedereen het gevoel heeft zich erbij te voelen. Daar heb ik de afgelopen jaren zeer weinig van gemerkt. Hopelijk gaat de politiek daar nu in veranderen. Ik heb er alleen weinig vertrouwen in. Alle neuzen staan richting dezelfde kant: meer fascisme. GL/PvdA, D66, SP en anderen: bewijs eens mijn ongelijk en sta vanaf nu pal voor grondrechten!
Hé, wat zie ik nu op nummer 1 in de Top 40? Na Kinderen voor Kinderen heb je tegenwoordig ook de groep Children For Adults, bestaande uit kids die graag zingen en sexy dansen (en meer naar verluid) voor volwassenen. Hun videoclips zijn vaak letterlijk pornografisch te noemen (van elkaar zijn ze ook niet vies). In de wereldwijde Global Top 40 zijn ze deze week de hoogste binnenkomer. The Times They Are A- Changin’.
Marthijn Uittenbogaard